ŞAMAXI

Şamaxı bölgəsi zəngin mədəni irsə, tarixə, əlverişli təbii turizm-istirahət və digər mənbələrə malikdir. Coğrafi mövqeyinə görə Şamaxı bölgəsi ölkədə turizmin inkişafı üçün ən cəlbedici yerlərdən biridir. Həm də Şamaxının paytaxt Bakıya yaxın olması və çoxlu istirahət mərkəzlərinin olması ilə əlaqələndirilir. Şamaxı rayonu Şirvan bölgəsinin tarixi mərkəzidir. Şirvanşahlar Dövlətinin təxminən min illik paytaxtı idi. Bölgədə turizmin inkişafı üçün kifayət qədər resurs var. Beləliklə, turizm infrastrukturu, əlverişli coğrafi mövqeyi, iqlimi, müalicəvi mineral su ehtiyatları, fauna-florası, əkinçiliyi, təbii-tarixi abidələri, tarixi şəxsiyyətləri bu bölgədən qürur duyur. Şamaxı şəhəri haqqında ilk təəssürat buraya turistlər gələndə ilk baxışdan formalaşır. Şəhərin girişi divarlarda Böyük İpək Yolunu xatırladan dəvə karvanlarının görünüşü, Qız Qalası və “Koroğlu” Meydanı maketi ilə qədimliyini xatırladır. Şirvanşahlar dövlətinin XI-XII əsr abidəsi olan Gülüstan qalası maraqlı bir turizm yeridir. Şamaxıda Tarix və Diyarşünaslıq Muzeyi var. M.A.Sabirin ev-muzeyi, Heydər Əliyev Mərkəzi, Dövlət Rəsm Qalereyası da ziyarətçiləri maraqlandıra biləcək yerlərdir. M.Ə.Sabirin “Yeddi gunbaz” qəbiristanlığında türbəsi, “Şahxəndan” qəbiristanlığında S.Ə.Şirvaninin qəbrindəki abidə, Qafqazın ən qədim müsəlman məscidi olan Cümə məscidi (8-ci əsr), “Pirmardakan” türbəsi (13- 14-cü əsrlər), 7 türbədən ibarət olan “Yeddi gunbaz” kompleksi (18-ci əsr), Gülüstan qalası, əfsanəvi Qaleybugurd qalasının qalıqları turistləri ovsunlayan yerlərdir.Hal-hazırda Şirvanşahlar dövründə inşa edilmiş məscidlər, körpülər, hamamlar, karvansaralar, “Gündaymaz” qalası, “Gülüstan”, “Quşçu”, “Başıbağlı” qalaları və digər tarixi abidələr və maddi mədəniyyət mövcuddur. Şamaxı müqəddəs yerləri və ziyarətgahları ilə seçilən bölgələrdən biridir. “Şeyx Məhəmməd”, “Pir-Mərdəkan”, “Mir Səid”, “Qara Sofi” (başqa adı “Yel piri”), “Şeyx Əyyub piri”, “Uzun yol piri”, “Qəriblər piri”, “Yeddi gunbaz” piri ”,“ Alçalı piri ”(“ Ziyil piri ”olaraq da bilinən Pirgulu bölgəsi), Dadağunaş və digər müqəddəs yerlər buradakı insanları cəlb etmişdir. Şamaxıda turistlərin marağına səbəb ola biləcək çoxsaylı sənət nümunələri var. Burada istehsal olunan ipək həmişə məşhur olmuşdur. Orta əsrlərdən Təbriz və Şamaxı ipək toxuculuğunun əsas mərkəzləri kimi tanınır. Mis, dulusçuluq, dərzilik, zərgərlik, ağac emalı, oyma sənəti, dəmirçilik və s. Daxil olmaqla digər sənət sahələri Şamaxıda yüksək səviyyədə inkişaf etmişdir. Bu sənətkarların yaratdığı əl işləri turistlərin xatirə hədiyyəsi kimi ən çox sevdikləri hədiyyələrdir. N. Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası Şamaxıya gələn turistlərin maraq göstərə biləcəyi yerlərdən biridir. Bu elmi mərkəzdə müşahidə edilməsi çətin olan Cənub səması ilə bağlı bir iş var. Rəsədxananın muzeyində qiymətli eksponatlar nümayiş olunur. Diri Baba məqbərəsi - Şamaxı rayonunun (indiki Qobustan şəhəri) Mərəzə şəhərində yerləşən ikimərtəbəli məqbərədir. Birinci mərtəbədə iki otaq var. Bu otaqlar cənub fasadında iki tağ ilə işarələnmişdir. Otaqlardan biri dördbucaqlı, digəri səkkizbucaqlı günbəzə malikdir. İkinci mərtəbə geniş günbəzli bir otaqdan ibarətdir. Bu otaq aşağıda iki otaq ölçüsündədir. Salonun tavanı incə kiçik bir kubokla bitir, ancaq arxa otağın tavanı mağaranın təbii təbəqəsidir. Kubbanın künc zurnaları daş üzərində oyulmuş bəzək naxışları ilə bəzədilmişdir. Böyük otağın fasadında pəncərələr, Şərqdən və Qərbdən gələn işıqlar var. Otağın şimalındakı iki böyük pəncərə türbəni mağara ilə birləşdirir.